Relacja z projektu o zastosowaniu metod sztucznej inteligencji w ocenie autentyczności malarstwa sztalugowego
Współpraca między Wydziałem Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego, Centrum Hugona Steinhausa Politechniki Wrocławskiej oraz Muzeum Narodowym we Wrocławiu zaowocowała opracowaniem innowacyjnych narzędzi sztucznej inteligencji służących weryfikacji autentyczności dzieł sztuki.
Tytuł projektu: Wsparcie badań nad zastosowaniem metod sztucznej inteligencji (AI) w ocenie autentyczności malarstwa sztalugowego
Kierownik projektu: dr Barbara Łydżba-Kopczyńska, prof. UWr
W ramach projektu prowadzono badania nad dwoma modelami opartymi na uczeniu maszynowym: nadzorowanym i nienadzorowanym. Pierwszy z nich, wykorzystujący zdefiniowane markery autentyczności, pozwolił na stworzenie modeli klasyfikacyjnych wspierających ekspertów w podejmowaniu ostatecznych decyzji. Drugi model oparty na analizie wizualnej, umożliwia wykrywanie anomalii w obrazach bez konieczności posiadania dużych zbiorów danych treningowych. Oba modele zostały przetestowane na zbiorze obrazów autorstwa Michaela Willmanna i Artura Grottgera, znajdujących się w kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Równolegle przeprowadzono szczegółową analizę materiałów malarskich zastosowanych w obrazie Portret Kazimiery ze Skoraszewskich Żółtowskiej Franciszka Ksawerego Lampiego, również z kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Wykorzystując zaawansowane techniki analityczne dostępne w Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego UMK oraz na Wydziale Chemii, przeprowadzono badania stratygraficzne, analizę mikrofluorescencją rentgenowską (MA-XRF) oraz mikroskopię skaningową z EDS. Uzyskane wyniki wzbogaciły bazę danych treningowych, przyczyniając się do dalszego rozwoju procedury weryfikacji autentyczności oraz zostały zaprezentowane na konferencji Analiza Chemiczna w Ochronie Zabytków, która odbyła się dniach 28-29.11 2024 w Warszawie.
Otrzymane wyniki są obiecujące i otwierają nowe perspektywy w dziedzinie badań nad sztuką. Demonstrują one, że połączenie tradycyjnej wiedzy z zakresu historii sztuki z zaawansowanymi narzędziami sztucznej inteligencji może znacząco poprawić skuteczność weryfikacji autentyczności dzieł sztuki oraz przyczynić się do lepszej ochrony dziedzictwa kulturowego.
W projekcie udział wzięli dr Barbara Łydżba-Kopczyńska,prof. UWr – kierownik projektu, Nina Misiarz (UWr), prof. Janusz Szwabiński (PWr) oraz Karolina Furykiewicz, Marek Pierzchała, Monika Raczyńska-Sędzikowska, Małgorzata Slawiczek- Altman, Joanna Zyzik-Lubasińska (Muzeum Narodowe we Wrocławiu).
Projekt Wsparcie badań nad zastosowaniem metod sztucznej inteligencji (AI) w ocenie autentyczności malarstwa sztalugowego została sfinansowany z funduszy uzyskanych w konkursie Wsparcia Współpracy z Otoczeniem Społeczno-Gospodarczym Uniwersytetu Wrocławskiego, 2024.
